Awaza Dayıka Nıştiman - Behmen Qubadî

Bahman Ghobadi’nin 2003 yılında İstanbul film festivalinde de gösterime giren ve filmi hiç bir kurumdan destek almadan sadece aile efradının desteğiyle çektiğini, oyunculardan hiçbirinin aslında "oyuncu" olmayışı; filmin en güzel yanlarından biri olan inandırıcılığın ve doğallığın da sebebi herhalde.

Irak-İran savaşı sırasında Saddam’ın Kuzey Irak Kürtçe tasviri Güney Kürdistan’daki Kürtlere yaptığı saldırılar sırasında İran’da tanınmış yerel bir Kürt sanatçı olan Mirza’ya savaştan kaçan mülteciler tarafından 23 yıl önce onu terk edip kaçan eski eşi Hanareh tarafından bir mektup geldiği söylenir. Mülteciler Mirza’ya Hanareh’in onu yanına çağırdığını söyler. Mirza ve Oğulları Barat ile Audeh kamplara gidip Hanareh’i bulmaya karar verir. Oğlu Barat tuhaf gözlükler takmayı seven, römorklu bir motosikleti olan babası kadar olmasa da tanınmış bir sanatçıdır. Audeh ise 7 eşi 11 kız çocuğu olan ve bir türlü erkek evladı olmayan ve erkek evladı olmadıkça evleneceğini söyleyen garip bir adamdır.

Filmin hiç görünmeyen karakteri Hanareh kadınların şarkı söylemesi yasak olduğu için Mirza’dan kaçmak/ayrılmak zorunda kalıp Seyyid ile evlenir. Ghobadi Ortadoğu insanın kadına bakışından rahatsız olduğu için filmlerinde sık sık bu konuyu işlemektedir. Bu filmden sonra Half Moon/Yarım Ay filminde de yine İran’da kadınların şarkı söylemesinin yasak olduğunu sanatçı kadınların getto bir bölgede tecrit altında tutulmasını işlemiştir.

Irak Kürdistan’ında Saddam’ın yaptığı zulümler ve mültecilerin çektiği sıkıntılar birazda müzik dili ve halay kullanılarak anlatılmış. Filmde günümüz Kürtlerin köylerinin yakılıp yıkılması kimyasal silahlar kullanılması, kaçakçıların uçaklarla vurulması, erkeklerin zorla askere alınması gibi Türkiye’de de rastladığımız o günün Saddam’ın bu günün Erdoğan’larından çok da farksız olmadığını görüyoruz.

Bir aşk hikayesi etrafında trajikomik hikayeler dönen filmin; bazı yerlerinde gülerken bazı yerlerinde ise gözyaşlarınızı tutamayabiliyorsunuz . Baba ile oğullarının sürekli tartışıp bağarışmaları karakterlerin sevecenliği, müziklerin güzelliği ve halaylar filmi doyumsuz hale getiriyor. Okulları köyleri bombalandığı için dağ başında ders gören öğrenciler ve öğretmenlerinin seferberliği ve ders sırasındaki diyalog da akıllarda kalan ayrı bir bölüm.

Mirza’nın evli olmayan oğlu Barat’ın sesine aşık olduğu kadına evlilik teklifi yaptığı sahnedeki diyalog dönemin kadına bakışını da göz önüne seriyor.